Η πανίσχυρη στρατιωτική μηχανή του Ισραήλ άρχισε γενικευμένη επίθεση στη Γάζα. Τα θύματα των Παλαιστινίων έφτασαν τις 8.000 περίπου συν ο μεγάλος αριθμός των τραυματιών και φυσικά οι 1.500 Ισραηλινοί της 7ης Οκτωβρίου.
Μόνο τις τελευταίες μέρες έχουν προσβληθεί εκατοντάδες στόχοι από ισραηλινά αεροσκάφη συν τα πυρά πυροβολικού, πλοίων, αρμάτων μάχης και drones.
Μια πρωτοφανής προσπάθεια εκκένωσης του βόρειου τμήματος της Γάζας αν και η ισραηλινή επίθεση δεν αρκείται στο βόρειο τμήμα. Ίσως μάλιστα η κυρία προσπάθεια είναι στο νότο ώστε να αποκλεισθεί η Γάζα και να περικυκλωθεί και απομονωθεί από τα περάσματα και τις υπόγειες στοές τροφοδοσίας από την Αίγυπτο.
Με αυτή την κατάσταση 2,3 εκατ. Παλαιστίνιοι άμαχοι δεν έχουν διέξοδο διαφυγής και συμπιέζονται χωρίς νερό, τρόφιμα, φάρμακα, καύσιμα ούτε καν για τα νοσοκομεία.
Η απόφαση της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών για «ανθρωπιστική διέξοδο» δεν συγκινεί το Ισραήλ. Η ελληνική κυβέρνηση απείχε της ψηφοφορίας στηρίζοντας ουσιαστικά την ισραηλινή επιθετικότητα στο όνομα του «δικαιώματος άμυνας» και της άκριτης υποστήριξης της αμερικανικής πολιτικής αν και η Γαλλία, Ισπανία, Πορτογαλία, ψήφισαν για την δημιουργία ανθρωπιστικών διαδρόμων.
Το Ισραήλ με την πανίσχυρη πολεμική μηχανή του και την αμερικανική υποστήριξη με τέσσερα αεροπλανοφόρα (δυο στη Μεσόγειο, ένα στα στενά του Ορμούζ και ένα στον Περσικό) κατά πάσα πιθανότητα θα επικρατήσουν στην επιθετική φάση του πολέμου.
Τα αμερικανικά πυρομαχικά πυροβολικού που κατευθύνονταν στην Ουκρανία άλλαξαν πορεία και έφτασαν στο Ισραήλ. Η ίδια η Ουκρανία μπαίνει σε δεύτερη προτεραιότητα και ροκανίζεται σταδιακά από τα υπέρτερα ρωσικά στρατεύματα.
Η ξεχασμένη Μέση Ανατολή με το πετρέλαιο που μειώνεται η ποσότητά του και η σημασία του αλλά είναι ακόμη απόλυτα αναγκαίο, με τα εύθραυστα καθεστώτα με νωπές τις μνήμες του 2011 και των Αραβικών Ανοίξεων, με τις αποτυχημένες δυτικές προσπάθειες ελέγχου εδώ και εκατό χρόνια, επανέρχεται στο προσκήνιο.
Οι αραβικοί λαοί βγαίνουν στους δρόμους. Υπάρχουν αντιδράσεις ακόμη και σε μουσουλμανικές περιοχές όπως το ρωσικό Νταγκεστάν όπου η αναγγελία πτήσης από το Ισραήλ προκάλεσε αναταραχή στο αεροδρόμιο.
Στην Ευρώπη βλέπουμε μετά από χρόνια φιλειρηνιστές, αραβόφωνους και ανθρώπους της Αριστεράς να συμμετέχουν σε μεγάλες διαδηλώσεις. Στο αμερικανικό Κογκρέσο εισέβαλαν φιλειρηνιστές νεαροί Εβραίοι. Στο ίδιο το Ισραήλ οι αντιδράσεις απέναντι στον Νετανιάχου είναι πρωτόγνωρες για περίοδο πολέμου.
Είναι φανερό ότι δεν υπάρχει σχέδιο για την επόμενη μέρα μετά τον πόλεμο. Ούτε για την κυβέρνηση Μπάιντεν υπάρχει «exit strategy» όπως δεν υπήρχε στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, εκτός φυσικά της άτακτης και πρόχειρης διαφυγής.
Εδώ όμως η επόμενη μέρα δεν θα μοιάζει καθόλου με την έρημο που αφέθηκε στις δυο προαναφερθείσες χώρες. Έχει ραΐσει το γυαλί της συνεργασίας του Ισραήλ με τις Αραβικές χώρες ακριβώς τη στιγμή που αναμενόταν η καλύτερη ύφεση των σχέσεων μεταξύ τους.
Έχει προστεθεί ένα ακόμη πρόβλημα στην παγκόσμια σκακιέρα ανάμεσα στην Αμερική, την Ρωσία, την Κίνα και το Ιράν.
Η Ρωσία παρά τους εξοπλισμούς που έστελνε στις αραβικές χώρες τηρούσε φιλική στάση απέναντι στο Ισραήλ. Να θυμίσουμε ότι η Σοβιετική Ένωση ήταν στυλοβάτης της ανεξαρτησίας του Ισραήλ και ο Μπέν Γκουριόν είχε στείλει επιστολή στον Στάλιν με θερμά λόγια, «δεν θα σας ξεχάσουμε ποτέ». Σήμερα το 10% των πολιτών του Ισραήλ προέρχονται από χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Τώρα η φιλοουκρανική στάση της κυβέρνησης Νετανιάχου και οι ανάγκες μιας γενικότερης αντιδυτικής στάσης για γεωπολιτικούς λόγους έχει στρέψει την ρωσική υποστήριξη στο Ιράν, την Παλαιστίνη, την Τουρκία και τις χώρες του Κόλπου.
Η γενικότερη ανυπαρξία ανεξάρτητης εξωτερικής πολιτικής στην Ευρώπη και η φιλοϊσραηλινή πολιτική της Γερμανίας και της Αυστρίας για λόγους παράδοσης μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οδηγούν στα ίδια λάθη που έγιναν μετά την 11η Σεπτέμβρη του 2001 και τις τρομοκρατικές επιθέσεις τους διδύμους πύργους.
Η απερίσκεπτη αμερικανική και δυτική στάση με τον «καλό» πόλεμο στο Αφγανιστάν και τον «κακό» στο Ιράκ, οδήγησαν σε διάλυση τους κρατικούς μηχανισμούς και στην επικράτηση των φανατικών Ταλιμπάν στη μια χώρα και των φιλοιρανών στην άλλη.
Η συλλογική τιμωρία των Παλαιστινίων και η επιδίωξη εκκένωσης της βόρειας Γάζας μαζί με την καταπίεση στην Δυτική όχθη θα εντείνει αναπόφευκτα την ένταση μέσα στο ίδιο το Ισραήλ αλλά και με τις γειτονικές αραβικές χώρες και την Τουρκία.
Η αντιπαράθεση Δύσης και Ανατολής στην Ουκρανία για διεκδίκηση εδαφών έρχεται στην Μέση Ανατολή να γίνει αντιπαράθεση για λόγους εθνικούς, θρησκευτικούς και γεωπολιτικούς.
Ο «εύκολος» πόλεμος στην Ουκρανία ακολουθείται από ένα περίπλοκο και «δύσκολο» πόλεμο στη Μέση Ανατολή.
Μετά το κλείσιμο των ρωσικών αγωγών οι ελπίδες είχαν αφεθεί στη Μέση Ανατολή. Όμως ούτε στα χειρότερα όνειρα ένα κλείσιμο των στενών του Ορμούζ, που θα μειώσει την ενέργεια στην Κίνα και την Ινδία και το πάγωμα των οικονομιών τους όταν η αναμενόμενη μείωση της ανάπτυξης στη Δύση περιμένει μια ώθηση από αυτές τις χώρες.
Το Ιράν και η Σαουδική Αραβία δεν θέλουν άμεση εμπλοκή. Όμως μια ενίσχυση της εξαρτημένης Χεζμπολάχ και της Χαμάς ή μια διατάραξη των μεταξύ τους σχέσεων θα προκαλέσει άλλη μια ένταση εκεί που τα πράγματα πήγαιναν σε δρόμο συνεργασίας.
Και σε όλα αυτά δεν λαμβάνεται υπόψη η πιθανή εξέγερση των λαών στις αραβικές χώρες.
Οι μεγάλες εξαρτήσεις, παγκόσμια, από την διασπορά της παγκοσμιοποιημένης παραγωγής, τα γεωγραφικά στενά (Δαρδανέλλια, Σουέζ, Ορμούζ, Μαλάκκα, Ταίβάν) και τις τοπικές κρίσεις και πολέμους, απαιτούν ειρήνευση και γρήγορη επίλυση των διαφορών.
Από την άλλη μεριά όμως η λαίμαργη επιδίωξη για κέρδη, πόρους και ζωτικά εδάφη, ωθούν σε διενέξεις και τοπικούς πολέμους. Οι τοπικοί πόλεμοι κινδυνεύουν να βγουν εκτός ελέγχου ακόμη και στην περίπτωση που ξεχνάμε τα πυρηνικά όπλα. Οι πόλεμοι εξαθλιώνουν λαούς και αυτοί με τη σειρά τους εξεγείρονται. Φαύλος κύκλος.
Εκτός εάν επικρατήσουν ισορροπίες γεωπολιτικές, επίλυση του Παλαιστινιακού και του Ουκρανικού αλλά και μείωση των ανισοτήτων στο εσωτερικό των κρατών. Δύσκολο με τις παρούσες συνθήκες…
(Ο Νίκος Τόσκας είναι πρώην υπουργός και υποστράτηγος ε.α.)